Galicia

Jeśli marzycie o wakacjach w jakimś ciepłym kraju w Europie to Hiszpania jest zdecydowanie dobrym wyborem, ale trzeba wiedzieć, dokąd dokładnie jechać. Jeżeli wyznacznikiem ma być tylko słoneczna pogoda i śródziemnomorski klimat, to jedno jest pewne: nie wybierajcie się do Galicji. 

Warunki potrafią być tam naprawdę kapryśne. To jednak absolutnie nie znaczy, że regionu tego nie warto poznać - wręcz przeciwnie, choćby ze względu na jego odmienność. Galicja dobitnie pokazuje, że Hiszpania to nie tylko oblane słońcem plaże i wyżyny z lichą roślinnością, ale także zapierające dech w piersiach “celtyckie” widoki; ta część kraju jest wręcz porównywana z Irlandią.

Odrobina historii i administracja

Galicja jest osobną wspólnotą autonomiczną; posiada własny parlament i rząd. Jej terytorium jest podzielone na 4 prowincje: La Coruña, Lugo, Ourense i Pontevedra. Żyje w niej ok. 3 mln mieszkańców. Stolicą prowincji jest znane miasto Santiago de Compostela.

W starożytności była zamieszkana przez plemiona Iberów i Celtoiberów. Nazwa regionu pochodzi od Galleków - jednego z plemion zamieszkujących te ziemie. Podbita przez Rzymian, weszła później w skład Państwa Wizygotów, które to upadło pod najazdem arabskim. Na przestrzeni czasu Galicja była samodzielnym państwem, lennem lub częścią Królestwa Leónu, a ostatecznie weszła w skład królestwa Kastylii, a z nią - Hiszpanii. Ponadto to właśnie z tych terenów odłączyło się hrabstwo Portucale - zalążek państwa portugalskiego.

Symbole

Flaga Galicji to białe pole z błękitnym ukośnym pasem i herbem regionu w centrum. Barwy - biel i błękit - są kolorami maryjnymi. Została przyjęta w 1984 roku.

Herb przedstawia krzyże, kielich mszalny i hostię, podkreślające przywiązanie do chrześcijaństwa. Korona symbolizuje oczywiście władzę królewską.

Język

Galicja jest jednym z tych regionów, gdzie oprócz hiszpańskiego występuje inny, lokalny język. Na północnym zachodzie Półwyspu mamy do czynienia z językiem gallego, mocno przypominającym portugalski - zresztą nic dziwnego, bo ten drugi się z niego wywodzi, a odseparował się w średniowieczu, kiedy jedno z hrabstw odłączyło się i dało początek Portugalii. W wiekach XII, XIII i XIV dla całej chrześcijańskiej części Półwyspu Iberyjskiego był językiem bardzo popularnym w literaturze, a także językiem ludzi wykształconych. Użytek w swych poematach zrobił z niego m.in. król Alfons X Mądry. Dziś jest już dość zhispanizowany, chociaż wciąż zachowuje odrębność: jest w Galicji językiem urzędowym, obok hiszpańskiego.

W czasach dyktatury gen. Franco do Ameryki Łacińskiej wyemigrowało ponad milion mieszkańców Galicji; przez to język gallego występuje np. na obszarze Argentyny czy Meksyku.

Jak tak naprawdę brzmi GALLEGO?

Położenie i klimat

Galicja leży na północno-zachodnim skraju zarówno Półwyspu Iberyjskiego, jak i samej Hiszpanii. Zdecydowanie różni się od wielu innych części kraju. Jak już zostało powiedziane, Galicja nie rozpieszcza pogodą; niebo nieraz jest zachmurzone, padają deszcze i w zasadzie nie należy się spodziewać oszałamiających temperatur. Taka atmosfera sprawiła, że mieszkańcy Galicji są uznawani za stosunkowo chłodnych i skrytych, innych choćby od Andaluzyjczyków ze słonecznego południa. Nie spotkamy tu również zabytków architektury arabskiej, a raczej pozostałości cywilizacji celtyckiej i rzymskiej. Ponadto klimat sprawił, że tereny te są bardzo zielone. Obficie porośnięte roślinnością wzgórza, kamienne malownicze miasteczka przywołują wręcz pocztówkowe widoki z Irlandii. Ocean Atlantycki obmywa skaliste klify i ostre wybrzeża, będące w przeszłości przyczyną zguby dla wielu okrętów. Występują tu również fiordy (!), zwane rías. Można również podziwiać najbardziej wysunięte na północ przylądki Półwyspu Iberyjskiego: Cabo Ortegal i Estaca de Bares. Cabo Finisterre jest natomiast jednym z najdalej wysuniętych na zachód przylądków Półwyspu i w przeszłości był wręcz uważany za koniec świata, stąd też wziął swą nazwę; gdy patrzy się w bezkres oceanu, rzeczywiście można nabrać wrażenia, że dalej nic już nie ma.

Natura

Playa de las catedrales czyli Plaża Katedr oszałamia swymi niezwykłymi formacjami skalnymi, które mogą sięgać nawet 30 metrów. Spacer między wspaniałymi łukami może wydawać się eksplorowaniem średniowiecznych gotyckich katedr - stąd nazwa.

Cabo Finisterre

Ten półwysep był uważany za symboliczny koniec świata. Był to również (i wciąż jest) końcowy “przystanek” na Camino de Santiago, pielgrzymkowej Drodze św. Jakuba. To tu, po przejściu wielu kilometrów pątnicy palili swoje ubrania i buty i myli się w wodach oceanu.

Wyspy Cies

Nazywane są “Hiszpańskimi Karaibami”. Razem z innymi wyspami na Atlantyku tworzą Park Narodowy Atlantyckich Wysp Galicji. Mają do zaoferowania fantastyczne plaże i rajskie widoki; Rzymianie nazywali je Wyspami Bogów. Co ciekawe, obowiązuje tam limit w ruchu turystycznym, co ma na celu ochronę tamtejszej przyrody; jednego dnia na wyspy może odwiedzić maksymalnie 2200 turystów.

Playa Samil

Galicja Galicją, ale bez przesady - i tu są piękne plaże. 😊

Ribeira Sacra

Jest to przepiękny region w Galicji, słynący ze wspaniałych widoków i bujnej przyrody oraz wyśmienitych win. Malownicze klify piętrzące się nad rzeką Sil przyciągają miłośników natury, ciekawe są również winnice, umiejscowione na specjalnych tarasach na zboczach. 

Co warto zwiedzić?

Santiago de Compostela

To piękne miasto jest stolicą Galicji i znajduje się w prowincji La Coruña. Najbardziej znane jest ze wspaniałej katedry, będącej celem pielgrzymek, ma jednak również zabytkową starówkę, wpisaną na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Katedra Santiago de Compostela

Legenda mówi, że na tych terenach działalność misyjną prowadził św. Jakub, jeden z uczniów Jezusa. Gdy zginął śmiercią męczeńską w Jerozolimie, jego zwłoki zostały sprowadzone do Galicji i pochowane. Z powodu prześladowań miejsce zostało porzucone, ale później, w IX w. cudownie odkryte przez pustelnika. Wybudowano kościół, który stopniowo był rozbudowywany. W czasie najazdu arabskiego utracono wrota i dzwony, które jednak odzyskano na skutek rekonkwisty i przeniesiono do Toledo.

W 1075 r. rozpoczęto prace, dzięki którym świątynia stała się monumentalną budowlą, ponadto była jeszcze wielokrotnie przebudowywana.

Nazwa “Compostela” wzięła się od łacińskich słów campus stellae, czyli “pole gwiazd” - cudowne odnalezienie grobu św. Jakuba było związane z gwiazdami spadającymi w  to miejsce, a widzianymi przez owego pustelnika.

Katedra wyróżnia się czterema fasadami, które znacząco różnią się między sobą. Jest więc fasada północna z wejściem, będącym zakończeniem drogi św. Jakuba. Bogaty portal niestety nie dotrwał do naszych czasów, można jednak podziwiać ten, którym go zastąpiono w stylu barokowym. Zachodnia fasada natomiast stanowi najbardziej znany widok świątyni, zwieńczona jest przez dwie wspaniałe wieże, możemy również podziwiać mnóstwo różnorakich figur. We wschodniej fasadzie znajdują się dwa wejścia: Królewskie Wrota, przeznaczone w przeszłości dla królów oraz Święte Wrota, otwierane w latach jubileuszowych. Od południa możemy oglądać fasadę romańską; uwagę zwracają pełne pięknych rzeźb portale.

Botafumeiro to wielka kadzielnica w katedrze Santiago de Compostela, która waży aż 60 kg i liczy sobie 700 lat. Rozkołysana, rozprzestrzenia zapach kadzidła na całą świątynię, używana jest na specjalne okazje. Co ciekawe, kiedyś służyła do niwelowania nieprzyjemnego zapachu pątników, mających za sobą długą drogę pielgrzymki.

Portal chwały, Pórtico de la Gloria, zawiera liczne płaskorzeźby, związane z tematyką Apokalipsy.

La Coruña

Znane miasto nad Oceanem Atlantyckim, warto je odwiedzić i przekonać się, że i ono ma do zaoferowania ciekawe atrakcje turystyczne. Warto zwiedzić kilka muzeów: Muzeum Człowieka, Muzeum Archeologiczne i Historyczne, Muzeum Sztuk Pięknych, czy Narodowe Muzeum Nauki i Technologii.

Wieża Herkulesa

Jest to najstarsza działająca dziś latarnia morska na świecie, a jej początki sięgają czasów rzymskich (przyjmuje się, że powstała na przełomie lub we wczesnym II w.n.e.; a według legendy wzniósł ją sam Herkules. Ma 55 metrów wysokości.

ZARA w La Coruñii

Co takiego niezwykłego jest w tym sklepie, którego marka jest przecież znana w wielu innych krajach? To właśnie tu, w 1975 r. Amancio Ortega założył firmę, która potem podbiła świat.

Ciudad de Cristal

Spacerując po La Coruñii natrafić możemy na ciekawy widok, mianowicie na przeszklone balkony w jednej z części miasta.

Ourense

Miasto to słynie z gorących wód geotermalnych, stanowiących drugie największe ich skupisko w Europie. Wykorzystywane były już w czasach rzymskich, a sporo z nich jest darmowa. Kąpiele w gorących źródłach to wspaniała atrakcja zdrowotna, pomaga np. na reumatyzm.

W Ourense warto odwiedzić również ciekawe zabytki, takie jak np. klasztor św. Franciszka, katedra San Martin, czy stare miasto.

Lugo

Z kolei w tym galisyjskim mieście warto zwrócić uwagę na doskonale zachowane mury rzymskie, okalające stare miasto. Godna polecenia jest również piękna starówka.

Camino de Santiago

Droga św. Jakuba to stary, średniowieczny szlak pielgrzymkowy, który jednak nie ma jedynej obowiązującej trasy; pielgrzymi i turyści mogą wybrać sobie jedną z wielu dostępnych. Najbardziej znana jest Camino Francés (ok. 750 km.), prowadząca od południa Francji, przez północną Hiszpanię, aż do Santiago de Compostela, bo to właśnie do tamtejszej katedry zmierzają wszystkie szlaki.

Camino zyskiwała największą popularność w okresie wieków XI - XIV.

Po dotarciu do Santiago de Compostela niejeden z podróżnych idzie dalej na zachód, kilkadziesiąt kilometrów do Przylądka Finisterre, w przeszłości uważanego za koniec świata. Tam tradycja nakazuje spalić swoje ubrania i - na dowód odbycia pielgrzymki - zabrać muszelkę znad brzegu oceanu.

Znakiem Camino de Santiago jest właśnie muszelka, trasa oznaczona jest też żółtymi strzałkami.

Droga św. Jakuba to trasy nie tylko w Hiszpanii; istnieją sieci szlaków w innych krajach europejskich, wszystkie jednak ostatecznie mają połączyć się z Santiago de Compostela. W ten sposób pielgrzymkę do katedry można rozpocząć choćby z Polski.

Sławni Galisyjczycy

Francisco Franco (1892 - 1975)

Słynny przywódca nacjonalistów w hiszpańskiej wojnie domowej w latach 1936 - 1939, rządzący Hiszpanią jako dyktator do 1975 r. Dyktatura prześladowała opozycję, tępiła odrębność odmiennych grup etnicznych Półwyspu Iberyjskiego, z drugiej jednak strony Hiszpania przeżywała od połowy lat 50. XX w. znaczny wzrost gospodarczy, ponadto nadając obywatelstwo europejskim Żydom ratowano ich przed zagładą z rąk hitlerowców.

Fidel Castro (1926 - 2016)

Syn galisyjskiego emigranta, kubański rewolucjonista, sprawujący rządy nad komunistycznym państwem na Kubie, które to rządy zdobył przemocą w 1959 r. Zacieśniał związki państwa z ZSRR, dążył do rozprzestrzeniania się rewolucji komunistycznej na świecie. Odstąpił od urzędu dopiero w 2006 r., a zmarł w 2016.

Rosalía de Castro (1837 - 1885)

Wbrew pozorom nie była spokrewniona z opisanym już rewolucjonistą. Znakomita pisarka i poetka, pochodząca z Santiago de Compostela. Tworzyła zarówno w języku hiszpańskim, jak i galicyjskim. Jest uważana za wieszcza narodowego.

Procesja otwartych trumien

Procesión de Santa Marta de Ribarteme to specyficzne święto w Galicji, obchodzone co roku 29 lipca w miejscowości As Neves. Polega na niesieniu w korowodzie kilku trumien, w których leżą ludzie, którzy z różnych sytuacji ledwo uszli z życiem, a teraz chcą za to podziękować Matce Bożej. Jest to z całą pewnością niecodzienny widok, stąd też święto cieszy się popularnością wśród turystów.

Kuchnia Galicji

Galicja słynie ze wspaniałych warzyw oraz najróżniejszych rodzajów owoców morza, wydobywanych z Atlantyku. Jeżeli chodzi o te pierwsze, mowa np. o ziemniakach, burakach, fasoli, sałacie, kapuście. 

Znany jest też regionalny ser, tetilla, wytwarzany z mleka tamtejszych krów. Ma ciekawy smak, który warto połączyć z winem.

Na uwagę zasługują także empanadas gallegas - galicyjskie empanady, mające formę dużej tarty.

Papryczki Pimientos Padrón to specyficzny składnik popularnych tapas: ich cechą charakterystyczną jest to, że na swoim talerzu można znaleźć zarówno te o “standardowym” smaku, jak i bardzo pikantne, co często jest niespodzianką dla jedzącego.

Galicja to przede wszystkim owoce morza; słynna jest potrawa pulpo a la gallega (ośmiornica po galisyjsku), często spożywana jako tapas.

W regionie je się również małże, ostrygi, czy langusty.

Na szlaku Camino de Santiago warto skosztować tarta de Santiago - kalorycznego, migdałowego ciasta, którego oryginalny wyrób obwarowany jest różnymi przepisami.

Wiktor Król