Między Hiszpanią a Ameryką - Wyspy Kanaryjskie



Wyspy Kanaryjskie uznawane są za most między Półwyspem Iberyjskim i Nowym Światem, szczególnie ze względu na położenie geograficzne. Na przestrzeni wieków Wyspy Kanaryjskie były wykorzystywane jako przystanek w drodze do Ameryki. Dzięki temu możliwe było rozprzestrzenianie się kultur w obu kierunkach, a dziś można dostrzec efekty tego kontaktu w różnych dziedzinach, takich jak język, architektura czy religia.




Wyprawy Kolumba

Kolumb podczas wszystkich swoich wypraw zatrzymywał się na Wyspach Kanaryjskich w drodze do, jak wtedy sądził, Indii. W czasie pierwszej wyprawy, jeszcze zanim dotarł do Kanarów, jego statek „La Pinta” uległ uszkodzeniu. Z tego powodu jego pobyt na Gran Canarii, gdzie okręt był naprawiany, przedłużył się aż do 30 dni. Ten czas Kolumb razem z dwoma pozostałymi statkami spędził w San Sebastian na wyspie La Gomera. Po miesiącu spędzonym na Wyspach Kanaryjskich, trzy okręty wyruszyły z portu w stronę nieznanego (warto zaznaczyć, że w tym czasie, w 1492 roku, La Palma i Teneryfa nie zostały jeszcze podbite). 



Konkwista

Mieszkańcy Wysp Kanaryjskich bardzo szybko przyłączyli się do kolonizacji nowych terenów; kilku mieszkańców Gomery wyruszyło z Kolumbem już w jego pierwszych wyprawach. Istnieją zapisy potwierdzające obecność osoby zwanej Juan Canario - prawdopodobnie rdzennego mieszkańca Kanarów - który prawie zginął z rąk przywódczyni plemienia na wyspie Guadalupe podczas próby jej pojmania.  W pierwszych latach do wypraw dołączali mieszkańcy Kanarów z różnych klas socjalnych. Misjonarze (tacy jak Ojciec Anchieta, który mając jedynie 17 lat postanowił wyruszyć na misję do Ameryki), szlachta, a także zwykli żołnierze czy marynarze, którzy decydowali się na wyprawę w poszukiwaniu bogactwa. 



Kolonizacja

Obecność kanaryjska w Ameryce jest niezaprzeczalna. Wystarczy spojrzeć na fakt, że mieszkańcy Kanarów osiedlali się na przykład w Wenezueli. Miasto Montevideo zostało założone przez pięćdziesiąt rodzin z archipelagu, na podstawie królewskiego dekretu Filipa V, który wymagał od Wysp Kanaryjskich wysłania konkretnej ilości rodzin do zaludnienia Ameryki. 

W pierwszej połowie XVI wieku pierwszymi emigrantami byli marynarze, żołnierze i osoby poszukujące przygód. Ważną grupą, która przeniosła się z wysp Kanaryjskich, byli cukrownicy, którzy wprowadzili uprawę trzciny cukrowej w rejonie Karaibów. W drugiej połowie tego wieku wyemigrowały rodziny zajmujące się rolnictwem w poszukiwaniu żyznych ziem do uprawy. Na przestrzeni wieku XVII i XVIII stał się popularny inny rodzaj emigracji: duże grupy Kanaryjczyków przenosiły się do Ameryki, aby zaludniać tereny i zakładać miasta. Kierunek emigracji nie był skonkretyzowany, emigranci rozprzestrzenili się od Texasu i Luizjany na północy aż po Urugwaj i Argentynę na południu. Jednak obszar Karaibów był głównym celem wypraw, przede wszystkim Kuba, Portoryko, Dominikana i Wenezuela. Emigranci z Kanarów i ich potomkowie mieli swój wkład w założeniu i zaludnieniu takich miast jak Buenos Aires, Montevideo, Caracas czy Hawana. 




Architektura

Balkon kanaryjski jest jedną z najbardziej rozpoznawalnych cech architektury na Wyspach Kanaryjskich. Jest to konstrukcja z rzeźbionego drewna, mocowana do fasad tradycyjnych (zazwyczaj szlacheckich) domów na wyspach. Tego typu balkony składają się z drewnianej podłogi opartej na belkach i kolumn podpierających daszek. 



Balkon kanaryjski jest konstrukcją wymyśloną już po kolonizacji wysp i jest efektem rozwoju architektury kolonialnej. Stworzenie tak charakterystycznego balkonu jest rezultatem pracy kolonizatorów, którzy przywieźli ze sobą tradycję i technologie z rejonu Andaluzji czy Kraju Basków. Te czynniki wpłynęły na rozwój stylu w wieku XVI i jego późniejszy rozkwit w ciągu dwóch kolejnych wieków. W architekturze latynoamerykańskiej bardzo łatwo można odnaleźć balkony podobne do kanaryjskich. Balkon kanaryjski, nazywany również balkonem kolonialnym, jest typowy dla architektury krajów takich jak Peru, Kolumbia czy Kuba. Fakt ten nie jest niczym zaskakującym, biorąc pod uwagę tak liczną i znaczącą obecność Kanaryjczyków w Ameryce.


Balkon, Santa Cruz de Tenerife


Balkon, Bogotá, Kolumbia


Balkon, Lima, Peru


Balkon, Villa de Leyva, Kolumbia


Religia 

Wśród innych ciekawych powiązań można wyróżnić kult Matki Boskiej z Candelarii, który początkowo pojawił się na Teneryfie, ale rozprzestrzenił się do wielu krajów latynoamerykańskich. Teraz Matka Boska z Candelarii jest czczona nie tylko na Wyspach Kanaryjskich ale również w Argentynie, Boliwii, Chile, na Kubie, w Ekwadorze, Meksyku czy Peru. Jedną z możliwych przyczyn rozprzestrzenienia się kultu Matki Boskiej z Candelarii w Ameryce może być konkwistador Hernan Cortes, który zawsze nosił medalik z jej podobizną. Jednak bardziej prawdopodobny jest wpływ kanaryjskich imigrantów, którzy brali czynny udział w podboju Ameryki, a następnie w jej kolonizacji. 


Matka Boska z Candelarii, Patronka Wysp Kanaryskich, Teneryfa, Hiszpania


Matka Boska z Candelarii, Patronka Alangasí, Ekwador


Matka Boska z Candelarii, Dirimo, Granada, Nikaragua


Język

Hiszpański, jakim posługują się mieszkańcy Wysp Kanaryjskich, jest bardzo podobny do tego, jakiego używa się na Kubie, w Portoryko, Wenezueli czy na Dominikanie. To podobieństwo wynika między innymi z bardzo podobnego czasu kolonizacji Wysp, a następnie Latynoameryki, tego samego pochodzenia kolonizatorów czy bliskiej relacji między tymi dwoma terenami. 


Migracja

W przeszłości to mieszkańcy Kanarów emigrowali do Ameryki w poszukiwaniu bogactwa czy nowych terenów do osiedlenia się. Aktualnie, z uwagi na trudną sytuację socjoekonomiczną, mieszkańcy krajów latynoamerykańskich, takich jak Argentyna, Kolumbia czy Wenezuela, emigrują na Wyspy Kanaryjskie, które, z racji przynależności do Unii Europejskiej, są dla nich idealnym miejscem do rozpoczęcia nowego życia, jak również stanowią przystanek na drodze do Europy.


Małgorzata Nieckarz

Komentarze

popularne posty